گناه
کسی که در طول روز دنبال گناه برود، روحش را با گناه آلوده کند، با اعضای بدنش دست به گناه بزند، یا با چشمش یا با زبانش و غیره، گناه اثرش را بر انسان می گذارد و روح انسان را می میراند.

امام صادق (ع) در حدیثی می فرماید: «اِنّ الرّجُلَ لَیُذنِبُ الذّنبَ فَیُحرَمُ صَلاة الَلّیلِ وَ اِنّ العَمَلَ السّیّئ اَسرَعُ فی صاحِبِهِ مِنَ السّکّینِ فِی اللَّحم»؛ شخصی که به عصیان روی می آورد، از خواندن نماز شب محروم می شود و التبه اثر کار بد در انسان، از اثر چاقوی تیز بر روی گوشت سریعتر است.

 و در حدیث دیگر آمده است: «جاء رَجُلٌ اِلی اَمیرالمؤمنین- علیه السلام- فَقال: یا اَمیرالمومنین! اِنّی قَد حَرُمتُ الصَّلاة بِالَلّیلِ فَقال اَمیرالمؤمنین: اَنتَ رَجُلٌ قَد قَیّدَتکَ ذُنُوبُکَ»؛ مردی به خدمت امیرالمؤمنین (ع) آمد و گفت: ای امیر مؤمنان! من از نماز شب محروم شدم، علی(ع) در پاسخ وی فرمود: تو مردی هستی که گناهانت تو را به بند کشیده است.

 دروغ
دومین چیزی که مانع نماز شب می شود، دروغ گفتن است. امام صادق (ع) می فرماید: «اِنّ الرَّجُلُ لَیَکذِبُ الکَذَبَة فَیَحرُمُ بِها صَلاةَ الَلّیل» چه بسا مردی به وسیله گفتن دروغی از انجام اقامه نماز شب محروم ماند.

 زیاد خوابیدن در شب
خوابیدن یکی از نعمت های الهی است که به انسان عطا شده است؛ خصوصاً شب برای استراحت و خوابیدن قرار داده شده، همان طور که ارزش خواب در شب از خوابیدن در روز بیشتر است، عبادت و شب زنده داری در شب از روز با ارزشتر است.

از این رو بهتر است انسان شب را تقسیم کند و مقدار از آن را برای عبادت و مقداری از آن را برای استراحت قرار بدهد چنانچه اگر همه شب را بخوابد زیان کرده، و به روح خود ضربه زده است به نحوی که رسول خدا (ص) آفات زیاد خوابیدن را چنین بیان می دارند:

«قالَت اُمّ سُلیمان بن داوُد: یا بُنَیّ! اِیّاکَ وَ کَثرَة النُّومِ بِالَلّیلِ فَاِنّ کَثرَهَ النُّومِ بِالَلّیلِ تَدَعُ الرَّجُلَ فَقیراً یَومَ القِیامَة»؛ مادر سلیمان بن داود (ع) به سلیمان می گفت: فرزندم! از زیاد خوابیدن در شب بپرهیز، همانا زیاد خوابیدن در شب، باعث تهیدستی و فقر در روز قیامت می شود.

 پرخوری
وقت را تلف کردن و معده را تا به حلقوم از خوردنی ها پر نمودن، و سپس در بستر نرم و مکان راحتی به خواب رفتن، انسان را از توفیق نماز شب باز می دارد. پرخوری سبب بخار معده و سستی می شود و نتیجه آن خواب زیاد است که آفت های زیادی دارد؛ از جمله قساوت می آورد، و روح را کسل می کند و مانع نماز شب انسان می شود چنانچه در حدیثی حضرت علی (ع) می فرماید: «از پرخوری دوری کنید که موجب قساوت قلب، تنبلی در نماز و سبب تباهی بدن است».

 پی نوشت:
1- بحارالانوار، ج 87: 146، 152.
2- امالی الصدوق: 140.
3- غررالحکم: 80، 420.
4- فضایل و آثار نماز شب: 85- 87.